Η μάχη της Μπορόβα Γκόρα ήταν μια σειρά συγκρούσεων που σημειώθηκαν στην ομώνυμη λοφοσειρά στην ευρύτερη περιοχή του Λοτς (Γουτς στα πολωνικά) στην κεντρική Πολωνία, δυτικά του Πιότρουκοφ Τριμπουνάσκι.
Η μάχη αυτή είναι μια από τις ξεχωριστές της ιστορίας καθώς οι επιτιθέμενοι υπερείχαν τόσο συντριπτικά, αριθμητικά, σε ισχύ πυρός, ευκινησία, άρματα και αεροπορία που οι αμυνόμενοι, βάσει της λογικής, θα έπρεπε να έχουν κονιορτοποιηθεί τις πρώτες ώρες της μάχης.
Παρόλα αυτά οι αμυνόμενοι άντεξαν τρεις ολόκληρες ημέρες μαχόμενοι παραπάνω από ηρωικά. Καθώς οι Γερμανοί είχαν εισβάλει στην Πολωνία το Επιχειρησιακό Απόσπασμα Πιοτρούκοφ της Στρατιάς του Λοτζ, υπό τον ταξίαρχο Βίκτορ Τομέε, διέταξε το 2ο Σύνταγμα Πεζικού (ΣΠΛ) της Πολωνικής Λεγεώνας να αμυνθεί του μήκους 25 χλμ. τομέα της Ροσπάσα, 55 χλμ. νότια του Λοτς.
Το σύνταγμα ανήκε στη 2η Μεραρχία Πεζικού (ΜΠ) της Πολωνικής Λεγεώνας (τιμητικός τίτλος που προερχόταν από την πολωνική λεγεώνα του Α’ ΠΠ και του πολέμου κατά των Σοβιετικών) και διοικείτο από τον συνταγματάρχη Λούντβικ Τσισέφσκι.
Το σύνταγμα διέθετε τρία τάγματα πεζικού, μια διμοιρία αναγνώρισης, λόχο αντιαρματικών, διμοιρία σκαπανέων, διμοιρία πυροβόλων συνοδείας, διμοιρία χημικού πολέμου και διμοιρία διαβιβάσεων. Έκαστο τάγμα διέθετε διμοιρία διοίκησης, τρείς λόχους τυφεκιοφόρων και λόχο βαρέων όπλων με 12 πολυβόλα και δύο όλμους των 81mm.
Συνολικά το ΣΠ εννέα αντιαρματικά πυροβόλα Bofors των 37mm, 29 αντιαρματικά τυφέκια, δύο ελαφρά πυροβόλα των 75mm, 27 ελαφρούς όλμους των 46mm, έξι όλμους των 81mm, 36 πολυβόλα και τα ανάλογα οπλοπολυβόλα.
Η δύναμη αυτή βρέθηκε απέναντι σε ένα ολόκληρο γερμανικό Σώμα Στρατού, το XVI ΣΣ, υπό τον στρατηγό Έρικ Χέπνερ. Το ΣΣ ανήκε στη γερμανική 10η Στρατιά και διέθετε την 1η Μεραρχία Πάντσερ (ΜΠα), την 4η ΜΠ, την 14η ΜΠ και την 31η ΜΠ. Ο διοικητής της Στρατιάς του Λοτζ, υποστράτηγος Ιούλιος Ρόμελ, την τελευταία στιγμή ενίσχυσε το 2ο ΣΠΛ με την 301η Επιλαρχία Ελαφρών Αρμάτων του ταγματάρχη Έντμουντ Καρπόφ το οποίο διέθετε 47 άρματα.
Ο Τσισέφκι διατάχθηκε να κρατήσει τις ορισμένες θέσεις μέχρι τις 4 Σεπτεμβρίου όταν, βάσει σχεδίων, θα εκτοξεύονταν μεγάλη πολωνική αντεπίθεση. Το κέντρο βάρους της πολωνικής αμυντικής γραμμής ήταν οι λόφοι της Μπορόβα Γκόρα. Το 2ο ΣΠΛ άρχισε να επανδρώνει την τοποθεσία – το εύρος της οποίας απαιτούσε δύναμη δύο μεραρχιών κανονικά και όχι ενός ενισχυμένου συντάγματος, το βράδυ της 2ας προς 3ης Σεπτεμβρίου.
Έρχονται οι Γερμανοί
Οι Πολωνοί δεν είχαν προλάβει να οργανώσουν παρά πολύ πρόχειρα την τοποθεσία όταν, στις 13.00 της 3ης Σεπτεμβρίου, εμφανίστηκαν ενώπιόν τους ισχυρές γερμανικές δυνάμεις πεζικού και αρμάτων, την ώρα που τα γερμανικά αεροπλάνα βομβάρδιζαν ανηλεώς, παντελώς ανενόχλητα.
Στις 15.00 οι Γερμανοί εξόρμησαν βέβαιοι για την σίγουρη νίκη τους. Μέχρι το απόγευμα η 1η ΜΠα είχε καταλάβει την Ροσπάσα, στο πολωνικό δεξιό, αλλά οι Πολωνοί δεν είχαν πει τη τελευταία τους λέξης. Πολωνική αντεπίθεση τους υποχρέωσε να υποχωρήσουν. Την ίδια ώρα στους λόφους της Μπορόφα Γκόρα η 4η ΜΠα σταμάτησε απέναντι στο θάρρος του 3ου Τάγματος του 2ο ΣΠΛ υπό τον ταγματάρχη Ζελασόφσκι!
Ήταν μια εξέλιξη που ουδείς μπορούσε να διανοηθεί. Ένα υπέρ – εκτεταμένο πολωνικό σύνταγμα απέκρουε δύο ολόκληρες γερμανικές μεραρχίες αρμάτων που υποστηρίζονταν στενά και από την αεροπορία! Επρόκειτο για έναν άθλο που τιμά απίστευτα το θάρρος και την φιλοπατρία των Πολωνών στρατιωτών.
Νέα επίθεση
Το πρωί της 4ης Σεπτεμβρίου οι Γερμανοί επανέλαβαν την επίθεση ρίχνοντας στη μάχη και την 31η ΜΠ. Και αυτή όμως η επίθεση αποκρούστηκε. Την ίδια ώρα οι δύο γερμανικές μεραρχίες αρμάτων εξόρμησαν ξανά. Η 1η ΠΜα επιτέθηκε και πάλι στη Ροσπάσα και η 4η ΜΠα επικεντρώθηκε κατά του 3ου Τάγματος και πάλι. Μέχρι το απόγευμα όλο το πολωνικό μέτωπο καιγόταν κυριολεκτικά.
Παρόλα αυτά οι ηρωικοί Πολωνοί άντεξαν. Η μάχη συνεχίστηκε όλο το βράδυ και με το πρώτο φως της 5ης Σεπτεμβρίου οι Πολωνοί είχαν να αντιμετωπίσουν και πάλι και τα γερμανικά αεροσκάφη. H μάχη παρόλα αυτά συνεχίστηκε. Βλέποντας όμως πως δεν υπάρχει καμία ελπίδα ο Τσισέβσκι διέταξε υποχώρηση. Ορισμένα τμήματα του συνέχισαν πάντως να μάχονται με φανατισμό μέχρι και την 6η Σεπτεμβρίου.
Η μάχη των πολωνικών αρμάτων
Όπως αναφέρθηκε η 301η Επιλαρχία Ελαφρών Αρμάτων του ταγματάρχη Καρπόφ με 47 επιχειρησιακά άρματα 7ΤΡ, είχε διατεθεί στο 2ο ΣΠΛ. Η επιλαρχία, (γνωστή και ως 2η Επιλαρχία Αρμάτων) ανέλαβε την κάλυψη του δεξιού του 2ου ΣΠΛ και βρέθηκε απέναντι στην 4η ΜΠα.
Στις 4 Σεπτεμβρίου δύο πολωνικέ ίλες αρμάτων αντεπιτέθηκαν κατά των Γερμανών και με απώλεια ενός άρματος κατέστρεψαν έξι άρματα και τέσσερα θωρακισμένα οχήματα της 1ης ΜΠα. Την επομένη και τα 46 πολωνικά άρματα επιτέθηκαν ξανά, δυτικά, κατά της 4ης ΜΠα αυτή τη φορά.
Η 2η Ίλη επιτέθηκε σε γερμανική μηχανοκίνητη φάλαγγα που υποστηριζόταν από άρματα και θωρακισμένα και προκάλεσαν βαριές απώλειες. Οι Γερμανοί έχασαν 15 άρματα και θωρακισμένα και πολλά φορτηγά που μετέφεραν πεζούς και εφόδια. Οι Πολωνοί έχασαν πέντε άρματα ενώ άλλα δύο υπέστησαν ζημιές.
Παρόλα αυτά οι Πολωνοί υποχρεώθηκαν σε υποχώρηση λόγω της αριθμητικής υπεροχής των εχθρών. Μετά τη μάχη η 301η Επιλαρχία υποχώρησε επίσης. Κατά την υποχώρηση η μονάδα υπέστη βαρύτατες απώλειες. Μόνο μια ίλη κατάφερε να υποχωρήσει ανατολικά πολεμώντας μέχρι που τα άρματα ακινητοποιήθηκαν ή καταστράφηκαν. Οι επιζώντας κατέφυγαν στην ουδέτερη, ακόμα, Ουγγαρία.
Οι γερμανικές απώλειες ήταν σημαντικές. Μόνο οι επιθέσεις κατά του 2ου ΣΠΛ τους στοίχισαν 650 νεκρούς και 540 τραυματίες. Δυστυχώς δεν είναι γνωστές οι γερμανικές απώλειες από την 301η Επιλαρχία. Όσον αφορά το 2ο ΣΠΛ είχε συνολικές απώλειες 663 ανδρών, ενώ οι απώλειες της 301ης Επιλαρχίας ήταν μικρές.
Οι Πολωνοί είχαν και πάλι πολεμήσει καλά. Ηττήθηκαν μόνο από την τεράστια αριθμητική και υολική υπεροχή του αντιπάλου.
