Ο Θρασύβουλος Τσακαλώτος υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους στρατιώτες στη νεότερη ελληνική ιστορία. Πολέμησε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και στην Μικρασιατική Εκστρατεία. Ήρωας των Βορειοηπειρωτικών βουνών επικεφαλής του ηρωικού 3/40 Συντάγματος Ευζώνων, το 1940-41, πέρασε στη Μέση Ανατολή και μετά από περιπέτειες έγινε διοικητής της περίφημης Ελληνικής ΙΙΙ Ορεινής Ταξιαρχίας. Δοξάστηκε μαζί με τους άνδρες του στο Ρίμινι, τσακίζοντας τους Γερμανούς.
Ωστόσο όταν η ΙΙΙ Ορεινή επέστρεψε στην ελεύθερη Ελλάδα δεν αντιμετωπίστηκε, από όλους, με την αγάπη και τον σεβασμό που της οφείλονταν. ΤΟ ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ απαιτούσαν τη διάλυσή της, λες και από την ΙΙΙ Ορεινή – που είχε δύναμη ενισχυμένου συντάγματος, στην πραγματικότητα – εξαρτάτο η επικράτησή του στην Ελλάδα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Δεκεμβριανό κίνημα δεν εξερράγη στην Αθήνα μετά την “αιματηρή καταστολή της διαδήλωσης του λαού”. Είχε ήδη ξεκινήσει στην Ανατολική Μακεδονία από την 1η Δεκεμβρίου 1944.
Επίσης πρέπει να αναφερθεί ότι όταν το κίνημα εξερράγη τόσο οι Γερμανοί, όσο και οι Βούλγαροι πατούσαν ελληνικό έδαφος ακόμα, στη βόρεια Ελλάδα. Οι τελευταίοι μάλιστα δεν θα κατέθεταν τα όπλα παρά με την συνθηκολόγηση της πατρίδας τους στους Συμμάχους, στις 8 Μαΐου 1945. Καθώς το κλίμα καθίστατο ολοένα και πιο ζοφερό και η δεκεμβριανή εξέγερση πλησίαζε, ο Τσακαλώτος προχώρησε σε μια κίνηση που τον τιμά ως Έλληνα και ως στρατιώτη. Έφτασε στο σημείο να τιμωρήσει, ακόμα άνδρες του, που προκαλούμενοι από το ΕΑΜ, αντέδρασαν και έκανε έκκληση στο ΕΑΜ! Ιδού τι ανέφερε:
“Η Ταξιαρχία εκπληρώσασα την εντολήν του Ελληνικού λαού επολέμησε τους Ούνους εις Ιταλίαν, αφού ήδη είχε πολεμήσει εις Αφρικήν. Η Ταξιαρχία αποτελείται εν τω συνόλω της από Έλληνας πάσης γης και ιδεολογίας μοναδικής μιας και μόνης – Ελληνικής. Καίτοι ελυπήθηκε διότι είδε ότι ετίθετο εν αμφιβόλω η στρατιωτικής της υπόστασις και κατεύθυνσις και υβρίσθη και υβρίζεται τιθεμένη ως σύνθημα αγώνων ενώ έπρεπε να τεθή ως σύνθημα παραδειγματισμού θρησκευτικού εκτελέσεως καθήκοντος, εν τούτοις διαρκώς αυτοπεριορίζεται ίνα μη δώσει αφορμήν ούτε διά της παρουσίας της.
“Δεν υπάρχει περίπτωσις παρά μόνον υποχωρήσεως και ουχί προκλήσεως. Έχει ως σύνθημα την ένωσιν και την δοξασμένη Ελλάδα. Παρά ταύτα ευρίσκεται αντιμέτωπή σας. Είναι υποχρέωσίς της προς την Ελλάδα. Απ’ αυτής της στιγμής η Ταξιαρχία υπάγεται εις άλλην αρμοδιότητα.
“Ως διοικητής όμως της Ταξιαρχίας ταύτης σας εξορκίζω καίτοι δεν έχω προς τούτο αρμοδιότητα, μη αναγκάζητε τους στρατώτας να στρέψωσιν τα όπλα εναντίον σας. Είναι στρατιώται θα εκτελέσουν το καθήκον τους και ουδέποτε απέτυχον. Προς Θεού μη προκαλείτε αδελφοκτόνον αγώνα. Μη ακούτε τους ολίγους εγκληματίες. Οι Βούλγαροι σαρκάζουν, Κοντά σας Γερμανοί, Ιταλοί και Βούλγαροι επωφελούνται.
“Τούτο το γνωρίζωμεν όλοι μας και τίποτα δεν θα εμποδίση στρατιώτας να υπερασπίσουν την Ελλάδα διότι την υπερασπίζονται έναντι των Βουλγάρων. ΑΔΕΛΦΟΙ, μη εξωθήτε τους στρατιώτας εις αδελφοκτόνον αγώνα. Αυτοί θα εκτελέσουν το καθήκον τους. Σας εξορκίζω όμως μη τους ωθήτε. Η Ταξιαρχία είναι κατ΄εξοχήν Ελληνική, μόνο Ελληνική και καθαρώς Ελληνική μη γνωρίζουσα παρά ένα κόμμα: Την ΕΛΛΑΔΑ. Υπέρ αυτής θα δώσουν την ζωή τους.
Αθήναι τη 3η Δεκεμβρίου 1944
Ο Ταξίαρχος
Τσακαλώτος Θρασύβουλος, Συνταγματάρχης Πεζικού”
Ο Τσακαλώτος διακρίθηκε και στις επιχειρήσεις του Εμφυλίου, αναλαμβάνοντας τη διοίκηση του Α’ Σώματος Στρατού και καθιστάμενος πραγματική μάστιγα του λεγόμενου “Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ)” του ΚΚΕ, ενώ αργότερα ανέλαβε και αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού. Πολλά χρόνια αργότερα έδωσε το χέρι στον αντίπαλό του Μάρκο Βαφειάδη. Διετέλεσε και πρέσβης της Ελλάδας στην Γιουγκοσλαβία.
