Η μάχη της Μεγιδούς δόθηκε τον 15ο αι. π.Χ. και έχει το μοναδικό προνόμιο να είναι η πρώτη μάχη για την οποία υπάρχει ιστορική καταγραφεί. Στη Μεγιδό συγκρούστηκε ο αιγυπτιακός στρατός του Φαραώ Τούθμωσι Γ’ με μια στρατιά Χαναναίων υπό τον βασιλιά του Καντές.
Είναι επίσης η πρώτη μάχη στην οποία δίδεται αριθμός των απωλειών των αντιπάλων στρατών και καταγράφεται η πρώτη χρήση του σύνθετου τόξου. Σύμφωνα με τις αρχαίες αιγυπτιακές πηγές η μάχη δόθηκε στις 16 Απριλίου 1457 π.Χ. Άλλες πηγές την τοποθετούν το 1482 ή το 1479 π.Χ.
Η πρώτη αιγυπτιακή γραμμή άμυνας
Ο Τούθμοσις Γ’ ήταν ο Φαραώ που οδήγησε την αρχαία Αίγυπτο στο απόγειο της εδαφικής της επέκτασης και ισχύος. Τα χανανιτικά βασίλεια στην σημερινή περιοχή του Ισραήλ, της Συρίας και του Λιβάνου, αποτελούσαν τη πρώτη γραμμή άμυνας της Αιγύπτου έναντι της ισχυρής αυτοκρατορίας των Χετταίων, λειτουργώντας ως υποτελή κράτη της Αιγύπτου.
Οι Χαναναίοι όμως, ενθαρρυμένοι από τους Χετταίους και τους Μιτανούς, αποφάσισαν να επαναστατήσουν κατά των Αιγυπτίων επικυρίαρχων τους, έχοντας ως επικεφαλής τον βασιλιά της άριστα οχυρωμένης πόλης – κράτους του Καντές. Η Μεγιδό βρίσκεται στο βόρειο Ισραήλ και αποτελούσε στρατηγικό σημείο στην περιοχή, αποτελώντας και την προς νότο «ασπίδα» του βασιλιά του Καντές. Η Μεγιδό ήλεγχε την κύρια όδευση από την Αίγυπτο προς τη Μεσοποταμία.
Ο Τούθμοσις εισβάλει
Όταν έμαθε τα της εξέγερσης ο φαραώ κινήθηκε επικεφαλής μιας ισχυρής στρατιάς 10-20.000 ανδρών αποτελούμενη από πολεμικά άρματα και πεζικό προς τη Μεγιδό. Ο βασιλιάς του Καντές και ο ομόλογός του της Μεγιδούς, επίσης άρχισαν να συγκεντρώνουν τις δυνάμεις τους φτάνοντας να παρατάξουν τελικά 10-15.000 άνδρες. Πέραν των δικών τους ανδρών διέθεταν Σύρους, Αραμαίους και άλλους Χαναναίους.
Η αιγυπτιακή στρατιά μετά από πορεία 10 ημερών έφτασε στη φιλική Γάζα και κατόπιν συνέχισε προς Βορρά. Περνώντας το όρος Κάρμηλο οι Αιγύπτιοι πλησίασαν τελικά στη Μεγιδό. Υπήρχαν τρεις οδεύσεις που οδηγούσαν στην πόλη.
Οι δύο ήταν σχετικά βατές. Μια όμως ήταν δύσβατη και επικίνδυνη. Παρά τις συμβουλές των στρατηγών του ο Τούθμοσις ακολούθησε τον δύσκολο δρόμο, λέγοντας στους στρατηγούς του πως αυτό ακριβώς δεν θα περίμενε ο εχθρός.
Πράγματι ο βασιλιάς του Καντές είχε στείλει ισχυρά αποσπάσματα να φρουρούν τις εξόδους των δύο βατών διαβάσεων, αλλά όχι και της δύσβατης. Έτσι ο Τούθμοσις και οι άνδρες του όχι μόνο βρέθηκαν χωρίς πρόβλημα ενώπιον της Μεγιδούς, αλλά και ο στρατός του αντιπάλου του ήταν διασκορπισμένος.
Μάχη και πολιορκία
Ο Τούθμοσις δεν έχασε τη ευκαιρία και αφού στρατοπέδευσε έξω της πόλης, με το πρώτο φως της επομένης επιτέθηκε. Ο βασιλιάς του Καντές έχοντας υποστεί στρατηγικό αιφνιδιασμό δεν κατάφερε να συνέλθει. Αν και οι δυνάμεις του κατείχαν υψηλότερο έδαφος και είχαν, κατά συνέπεια, τακτικό πλεονέκτημα, εντούτοις δεν άντεξαν στην αιγυπτιακή κρούση.
Στη μάχη φαίνεται πως συμμετείχαν περί τα 1.000 άρματα και οι προαναφερθείσες δυνάμεις πεζικού ανά πλευρά. Ο Τούθμοσις οδήγησε την επίθεση προσωπικά κατά του εχθρικού κέντρου, αλλά παράλληλα είχε διατάξει τις δυνάμεις του να επιχειρήσουν να πλαγιοκοπήσουν την εχθρική παράταξη.
Η ορμή του Φαραώ και ο υπερκερωτικός ελιγμός απέδωσαν. Άλλωστε ο στρατός του βασιλιά του Καντές δεν ήταν ομοιογενείς, όπως ο αιγυπτιακός. Σύντομα επικράτησε πανικός καθώς τα αιγυπτιακά άρματα θέριζαν τους αντιπάλους.
Οι Χαναναίοι το έβαλαν στα πόδια. Όσοι ήταν κοντά στην πόλη έτρεξαν να σωθούν εντός των τειχών κλείνοντας τις πύλες και αφήνοντας τους λοιπούς συναδέλφους τους να σφαγιαστούν από τους Αιγυπτίους. Ο βασιλιάς του Καντές και ο βασιλιάς της Μεγιδού πρόλαβαν και εισήλθαν στην πόλη. Ορισμένοι στρατιώτες σώθηκαν καθώς οι εντός της πόλης τους πετούσαν σχοινιά από τις επάλξεις μέσω των οποίων σκαρφάλωσαν στα τείχη.
Χιλιάδες άλλοι όμως δεν τα κατάφεραν. Σύμφωνα με τα αιγυπτιακά αρχεία σκοτώθηκαν και αιχμαλωτίσθηκαν χιλιάδες εχθροί. Κατόπιν της νίκης του ο Τούθμοσις πολιόρκησε την ισχυρά οχυρωμένη πόλη. Χρειάστηκε πολιορκία επτά ολόκληρων μηνών για να υποχρεωθούν οι αμυνόμενοι σε παράδοση. Σύμφωνα με τα αιγυπτιακά αρχεία οι Χαναναίοι είχαν στη μάχη και την πολιορκία πάνω από 11.000 απώλειες.
Επίσης οι Αιγύπτιοι κυρίευσαν 924 εχθρικά άρματα και 200 πανοπλίες, χιλιάδες ιπποειδή, βοοειδή και πρόβατα. Και οι αιγυπτιακές απώλειες όμως ήταν σημαντικές – περίπου 5.000 νεκροί και τραυματίες.
Αντίθετα με την πρακτική της εποχής, πολιτικά σκεπτόμενος ο Τούθμοσις, δεν κατέστρεψε την πόλη, ούτε σκότωσε τους κατοίκους. Με τον τρόπο αυτό και άλλες πόλεις παραδόθηκαν. Ωστόσο χρειάστηκαν και άλλες εκστρατείες για να εμπεδωθεί η αιγυπτιακή κυριαρχία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι από τη λέξη Μεγιδό, σύμφωνα με ορισμένους, προέρχεται και η βιβλική λέξη Αρμαγεδδών που σχετίζεται με την μεγάλη τελική μάχη των Εσχάτων Χρόνων.
Ο Φαραώ Τούθμοσις Γ, όπως απεικονίζεται σε άγαλμα στο μουσείο του Λούξορ.
