Η ΧΙΙ Μηχανοκίνητη Μεραρχία Πεζικού “Έβρος” σχηματίστηκε κατά την αναδιοργάνωση και επέκταση του Ελληνικού Στρατού μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912–13. Ενεργοποιήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 1913 στην Κοζάνη και περιλάμβανε το 31ο, 32ο, 33ο Σύνταγμα Πεζικού και μοίρα ορειβατικού πυροβολικού. Ήταν εντεταγμένη στο Γ΄ Σώμα Στρατού. Διαλύθηκε ουσιαστικά στην διάρκεια του Διχασμού και δεν συμμετείχε στις επιχειρήσεις του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το Φεβρουάριο του 1920, στη Θεσσαλονίκη ιδρύθηκε η Μεραρχία Ξάνθης με διοικητή τον Κωνσταντίνο Μαζαράκη,διαθέτοντας το 13ο, 14ο και 15ο Σύνταγμα Πεζικού, το XII Σύνταγμα Ορεινού Πυροβολικού και άλλες μεραρχιακές μονάδες. Τον Μάιο του 1920, η μεραρχία συμμετείχε στην ελληνική κατάληψη της Δυτικής Θράκης, μετά την οποία μεταφέρθηκε στη Μικρά Ασία όπου συμμετείχε στις μάχες κατά των Τούρκων.Τον Ιούλιο αποσύρθηκε από το μέτωπο της Μικράς Ασίας και στάλθηκε στην Ανατολική Θράκη.
Το έτος αυτό (1920) η Μεραρχία Ξάνθης μετονομάστηκε σε ΧΙΙ Μεραρχία Πεζικού. Στις αρχές του 1921, υπό την διοίκηση του πρίγκιπα Ανδρέα διαθέτοντας το 14ο, 41ο και 46ο Σύνταγμα, μεταφέρθηκε και πάλι στο μικρασιατικό μέτωπο και έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις. Από τις 15 Ιουλίου 1921 διοικητής της ήταν ο συνταγματάρχης Περικλή Καλλιδόπουλος. Η μεραρχία παρέμεινε στη Μικρά Ασία υπό το Α΄ Σώμα Στρατού μέχρι που καταστράφηκε στην μάχη του Τουμλού Μπουνάρ το 1922. Τα υπολείμματά της, περίπου 2.400 άνδρες, 1.010 υποζύγια, 18 πυροβόλα και 15 πολυβόλα επέστρεψαν.
Άνδρες και υλικό εντάχθηκαν στην Ανεξάρτητη Μεραρχία η οποία μετονομάστηκε σε ΧΙΙ Μεραρχία με έδρα τις Φέρες ενταγμένη στην Στρατιά Έβρου. Μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης, η Μεραρχία παρέμεινε στην Θράκη με έδρα τη Κομοτηνή. Το 1940, η Μεραρχία παρέμεινε στη Θράκη. Στις 6 Μαρτίου 1941 η Μεραρχία μεταφέρθηκε στην Μακεδονία ενταγμένη στο Τμήμα Στρατιάς Κεντρικής Μακεδονίας στελεχωμένη με κυριολεκτικά ότι είχε περισσέψει από προσωπικό και υλικό. Διέθετε τέσσερα συντάγματα πεζικού (82ο, 84ο, 86ο & 87ο) έκαστο με δύο τάγματα. Αναπτύχθηκε στην γραμμή Βέρμιο-Όλυμπος μαζί με βρετανικά στρατεύματα, υπό τον συνταγματάρχη Γεώργιο Καραμπάτο.
Η ταχεία συντριβή της Γιουγκοσλαβίας υποχρέωσε τις ελληνοβρετανικές δυνάμεις να αλλάξουν μέτωπο, αλλά δεν κατορθώθηκε η αντιμετώπιση της γερμανικής επίθεσης. Η ΧΙΙ Μεραρχία υποχώρησε σταδιακά προς Γρεβενά-Σιάτιστα σε κατάσταση διάλυσης. Η Μεραρχία επανασυστάθηκε το 1964 με έδρα την Αλεξανδρούπολη και δύναμη τα 29ο, 30ο και 31ο Σύνταγμα Πεζικού. Το 1996 μετατράπηκε σε μηχανοκίνητη μεραρχία. Ανήκει οργανικά στο Δ’ Σώμα Στρατού.
Σήμερα η Μεραρχία έχει την εξής οργάνωση:
Λόχος Στρατηγείου
Επιλαρχία Αναγνωρίσεως
Λόχος Διαβιβάσεων
Τάγμα Υποστήριξης
Λόχος Στρατονομίας
Τακτική Διοίκηση Πεζικού Σαμοθράκης
Μονάδες Πυροβολικού
Ίλη Μέσων Αρμάτων
2 Μηχανοκίνητες Ταξιαρχίες Πεζικού
1 Τεθωρακισμένη ταξιαρχία
